بررسی تحلیلی احادیث شیعی اثنی عشری در دیوان ناصرخسرو

چکیده آنچه در این پایان نامـه می آید کنـکاش گونه ای است کـه به تطبیـق ابیـاتی از دیـوان ناصرخسرو با احادیث شیعی دوازده امامی می پردازد. این جستارگونه در صورتی می تواند دارای اهمیت تلقی شود که بتواند محمل هایی روایی برای ابیات بیابد تا از این رهگذر هم احیاناً گره از برخی ابیات گشوده شود و هم قضاوت درباره ی گزاره های ناصرخسرو از منظر مزبور سهل شود و ... برای این هدف در آغاز ابیاتی را که داری پیام تلقی می شد گردآوری و سپس برحسب موضوع با احادیث مقایسه شد؛آنگاه مشخص شد که بسیاری از پیام های مذهبی او با احادیث مذکور در پیوند است. در مواردی نیز مطالبی در دیوان استفاده شده که در منابع اهل سنت مذکور است. درمورد استفاده از سخنان ائمه نیز ناصر خسرو گاه به صورت منطوقی از آن کلمات بهره برده و گاه به گونه ی مفهومی. در تشبیهات نیز در چند مورد ملاحظه شد که این شاعر از میان ارکان تشبیه تنها در وجه شبه با کلمات ائمه همراهی نکرده است؛ همچنان که گاه ساختار جمله ها همان ساختار روایی است با این تفاوت که ناصر خسرو تنها موضوع قضیه را عوض کرده و محمول را به حال خود باقی می گذارد. نکته قابل توجه اینکه پر رفت وآمدترین سخنان در دیوان ناصرخسرو از آن امیر بیان علی (ع) است. ضمن اینکه در این سیر اجمالی گاه با احادیثی از زبان آن دسته از ائمه مواجه می شویم که درشمار ائمه ی پس از امام صادق (ع) هستند.